Kateqoriya İslam Şəkillər Forum
Naz: əziz istifadəçilər xahiş edirik mövzuya ait suallar yazın! *** Gizli istifadəçi: Esqin *** ???: Sayit neden boş? kimse daxil olmur... *** Admin: əziz dostlar nik yerinə bir ləqəb yazın hamı seçə bilsin yoxsa qarışıq düşür *** A.b.: Xahis edirik yazılan suallari cavablandirin *** Orhan: əs salam aleykum *** Zeyneb: Allahın salami olsun her kese allah cumlemizi qorusun inşallah *** Ruqeyye: Salam men buradan bütün esgerlerimizi salamlayiram allah onları qorusun amin inşallah *** Sevinc: Allah bütün momun ve momune muselmanlarimizi qorusun amin *** Sevinc: Allah bütün momün *** Gizli istifadəçi: Benim admin hubeyb dir besenin admin nedir bunlar negözelseyler diler çooo *** Gizli istifadəçi: Hubeyb *** Serxan: Salam men bu cati yuklemey isdiyrem pleymarketde var *** Gizli istifadəçi: Salam men bu cati pley marketde var yukluyum *** Gizli istifadəçi: Men cox dine nagliyam amma naa qola bilmirem *** Gizli istifadəçi: Salam menim adım aygundur *** Məhəmməd: Allah cumləmizin dualarını qəbul etsin *** Aytən: Başımı bağlamıram. talib olan bəydə mənə gələcəkdə məcbur etməsinki başını bağla. *** Aytən: Mən özüm ağdaşlıyam. talib olan bəydə ağdaş və ətraf rayonlardan olsa daha yaxşı olar. *** Aytən: Namaz qılan və imanlı oğlanla ailə qurmaq istərdim *** Çat
Qadın soruşur / Qeriblik dozulmezdir! (4 cavab)
Dinde Mecburiyyet
Forumda Bütün Suallar dini suallardır. Lütfən sual yerləşdirərkən etikalı olun.
Yeni Mövzu aç Forum Dini Şəkil Göndər
Müşəbbihilər Haqqında - Dini Məlumatlar
 Dini 2022 Müşəbbihilər haqqında

Müşəbbihilər Tanrını insan keyfiyyətləri ilə təsəvvür edənlər Orta əsr müsəlman məzhəbi. Onlar mücəssimilər kimi də tanınırlar. Dinşünaslıq terminologiyasında isə bu cür inanış şəklinə "antropomorfizm" deyilir. Müşəbbihilər müsəlmanların ənənəvi dünyagörüşündən fərqli olaraq, Allahı Onun yaratdıqlarına aid sifətlərlə təsəvvür edirdilər.

İslam dünyasında bu fikrin banisi Cəhm ibn Səfvan (vəfatı: 746-ci il) sayılır. O, İlahi sifətləri inkar edib, Allahı insana bənzətmişdir. Əbdülqahir Bağdadi (vəfatı: 1037-ci il), "Təriqətlər arasında fərqlər" əsərində müxtəlif müsəlman təriqətləri haqqında məlumat verərkən, müşəbbihiləri iki qrupa bölmüşdür:

Orta əsrlərdə bir neçə müşəbbihi təriqəti mövcud olmuşdur. Bunlardan ən tanınmışı Haşim ibn Həkəmin başçılıq etdiyi haşimilər idi. Tanınmış təriqətşünas Şəhristani onun mötəzili alimi Əbülhüzeyl arasındakı teoloji diskussiyanı qələmə almışdır. Bu diskussiyada Haşim ibn Həkəm Allahı insanabənzər olduğunu, konkret bir obrazda mövcudluğunu iddia etmişdir. O, hətta Tanrının insan əzalarına bənzəyəyən üzvlərinin uzunluğu haqqında da fikirlər söyləmişdir.

Müsəlman qaynaqlarına görə, müşəbbihilər daha çox ilahi təcəssümə inanan qulatların (ifrat təriqətlərin) nümayəndələri olmuşlar. Onlardan biri kimi, xəlifə Əli ibn Əbu Talibin (ə) şəxsiyyətini ilahiləşdirən, onun simasında Tanrının təcəssüm etdiyini iddia edən Abdulla ibn Səbanın adı çəkilir. Haşim ibn Həkəm də qulatdan olmuşdur. Bəzi Bəsrə mötəzililəri də müəyyən qədər öz baxışlarında müşəbbihiliyə meyilli idilər. Məsələn, onlardan bəziləri Allahın iradəsini insan iradəsi kimi dəyərləndirirdilər. Yaxud onlar Allahın danışmaq bacarığını insanın analoji bacarığından fərqləndirmirdilər.

Lakin müşəbbihilik vahid dünyagörüş sistemi olmamışdır. Bu kimi teoloji-fəlsəfi baxışlar müxtəlif, hətta bir-birinə zidd məktəblərin nümayəndələrində də ola bilərdi. Orta əsrlərdə Müsəlman cərəyanlarının nümayəndələri arasında aparılan çəkişmələrdən göründüyü kimi, tərəflər çox zaman bir-birini müşəbbilikdə ittiham etmişlər. Məsələn, mütəzililər ənənəvi İslamda Allahın sifətlərinin olmasını, Cənnətdə Allahın görünməsini, Onun taxtda (Ərşdə) oturması kimi inancları müşəbbihiliyin əlamətləri kimi qiymətləndirmişlər. Formal məntiqə dayanan mötəzililər hesab edirdilər ki, belə olsa, onda Allah müəyyən məkanda və zamanda mövcud olmalıdır. Mötəzili Zahid Kövsəri bu problemlər üzrə aparılan diskussiyalar zamanı ənənə tərəfdarı İbn Qüteybəni müşəbbihilikdə ittiham etmişdir.

Fəxrəddin Razi kimi bəzi tanınmış alimlər də, Quranda Allahın "üzü" və "əlləri" anlayışlarının mahiyyətini izah etməyə çalışanları müşəbbihi adlandırmışlar. Ənənəvi İslam tərəfdarları bütün bu ittihamları təkzib etmiş, həmin məsələlərdə yalnız formal məntiqə istinad edilməsini düzgün saymamışlar. Onlara görə, Allahın sifətləri və yuxarıda qeyd edilmiş başqa məsələlər düşüncədən kənar (irrasional) sahəyə aid problemlərdəndir. Quranda isə məsələ ilə bağlı buyurulur: "...Ona (Allaha) bənzər heç bir şey yoxdur...".

Digər tərəfdən Quran və hədislərdə Allahın sifətlərə malik olduğu haqqında deyilsə də, bunlar insan düşüncəsinə sığmayan məsələlərdir. İslam ənənəçilərinin fikrincə, onlara insan kateqoriyaları ilə baxılması müşəbbihiliyin əlamətidir. Allahın diri, qüdrətli, bilikli və s. olması kimi İlahi sifətlər haqqında danışılanda, bunları heç də insandakı kimi təsəvvür etmək olmaz. Bu sözlər İlahi kitabda yalnız insanın düşüncəsi səviyyəsində təqdim olunmuşdur. Bunların həqiqi mahiyyəti isə dərkedilməzdir. Başqa sözlə, İslam ənənəçilərinə görə, Allahın diriliyi, biliyi, yaxud qüdrəti insanın analoji keyfiyyətləri ilə eyni deyildir.

KateqoriyaIslam haqqında
AdıMüşəbbihilər Haqqında
Oxunub3 dəfə
Yerləşdirildi11 ay öncə

Digər videolar


Qur'andan ayə
(Şəhərin əhalisi:) “Siz də bizim kimi insanlarsınız. Rəhman olan Allah heç bir şey nazil etməmişdir. Siz yalan danışırsınız!” - dedilər.
Ya Sin (Məkkə Surəsi) 15-ci Ayə

Kateqoriyalar